Σκυριανό άλογο

Ιστορία και φυσικό περιβάλλον
Στα μονοπάτια του Σκυριανού αλόγουΠαρακολουθήστε το Βίντεο

Το σκυριανό αλογάκι: Κοινωνικό, έξυπνο, συντροφικό

Το Σκυριανό αλογάκι είναι μια αρχαία ελληνική φυλή που επιβίωσε στη Σκύρο και σήμερα αριθμεί περίπου 190 μέλη στο νησί και 300 σε ολόκληρο τον κόσμο. Πρόκειται για μικρόσωμη φυλή την Equus caballus Skyriano, η οποία είναι μοναδική στον κόσμο.

Αν και συχνά κατατάσσεται στην κατηγορία των πόνυ των οποίων το ύψος φτάνει έως 1,55 μ., η ανατομία των Σκυριανών αλόγων έχει στοιχεία κανονικού αλόγου και αυτό το κατατάσσει σε μια ιδιαίτερη κατηγορία.

Τα σκυριανά αλογάκια φτάνουν συνήθως μέχρι 1.10 μ. και ξεχωρίζουν για την μακριά και πλούσια χαίτη τους, τον ιδιαίτερο σωματότυπό τους, αλλά και τον ήρεμο χαρακτήρα τους που τα κάνει πολύ φιλικά στον άνθρωπο. Είναι είδος συντροφικό, ήρεμο και κατάλληλο για δραστηριότητες για παιδιά και ιπποθεραπεία.

Αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης του νησιού και η συμμετοχή τους στην κοινωνική και οικονομική ζωή της Σκύρου ήταν σημαντική, καθώς συμμετείχαν στις αγροτικές εργασίες όπως το όργωμα και το αλώνισμα.

φωτογραφία: Δανάη Χριστοδούλου

Η ιστορία των Σκυριανών αλόγων

Το Σκυριανό άλογο είναι είδος συγγενικό με το άλογο ή πόνι της Πίνδου και θεωρείται απόγονος των αλόγων που είχε μαζί του ο Αχιλλέας στο ταξίδι του στην Τροία. Επιπλέον, τα Σκυριανά αλογάκια συνδέονται με τα άλογα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και με τα άλογα που απεικονίζονται στη πομπή των Παναθηναίων στη Ζωφόρο του Παρθενώνα.

Τα Σκυριανά άλογα είναι συγγενικά με φυλές μικρόσωμων ορεσίβιων αλόγων που ζούσαν στην Αλάσκα. Τα μικρόσωμα αυτά άλογα φαίνεται να έφτασαν στην Ευρώπη διασχίζοντας τους ορεινούς όγκους της Ασίας πριν από 12.000 χρόνια!

Το είδος που εξελίχθηκε σε Σκυριανό άλογο φημολογείται πως έφτασε στο νησί της Σκύρου τον 5ο αι. ΠΚΕ από Αθηναίους έποικους.

Αν και το Σκυριανό αλογάκι αναφέρεται συχνά ως «ιππάριον», στην πραγματικότητα δεν είναι συγγενικό του τριδάχτυλου μικρόσωμου ιπποειδούς που ήταν γνωστό ως «ιππάριον». Η μόνη ομοιότητα που έχει το Σκυριανό άλογο με τη φυλή αυτή είναι το μικρό μέγεθος. Στην πραγματικότητα, το ιππάριον εξαφανίστηκε από τον πλανήτη πριν από 1.000.000 χρόνια, οπότε δεν είναι άμεσος πρόγονος του Σκυριανού αλόγου.

Στο Κτήμα Μουριές, μπορείς να μάθεις ακόμα περισσότερα για τα Σκυριανά αλογάκια και να γνωρίσεις τις συνήθειές τους από κοντά!

(πληροφορίες από την Ένωση Μικρόσωμης Φυλής Αλόγων Σκύρου)

φωτογραφία: Δανάη Χριστοδούλου

Το φυσικό περιβάλλον του Σκυριανού αλόγου

Στο ορεινό και νοτιοανατολικό τμήμα της Σκύρου εκτείνεται το βουνό Κόχυλας που αποτελεί το φυσικό χώρο ελεύθερης διαβίωσης για το μικροκαμωμένο Σκυριανό αλογάκι.

Η περιοχή παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον ως προς τα σπάνια είδη χλωρίδας και ορνιθοπανίδας που φιλοξενεί. Λόγω της ποικιλομορφίας και ιδιαίτερης οικολογικής σημασίας της, η νότια Σκύρος έχει κηρυχθεί προστατευόμενη ζώνη. Η μεγαλύτερη έκταση (περίπου 40.000 στρέμματα) είναι ενταγμένη στο δίκτυο NATURA 2000 και είναι ζώνη ειδικής προστασίας ορνιθοπανίδας.

Τα αλογάκια του όρους Κόχυλας ζουν σε μικρές αγέλες με τα δικά τους λημέρια. Συνήθως μαζεύονται στις πλατωσιές του βουνού πλάι σε λίμνες που προστατεύονται από δέντρα.

Τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, όταν η τροφή και το νερό εξαντλούνται, τα Σκυριανά αλογάκια κατεβαίνουν από το φυσικό τους περιβάλλον και μένουν στα κτήματα των ιδιοκτητών τους, όπου απολαμβάνουν την κατάλληλη φροντίδα.

(πληροφορίες από την Ένωση Μικρόσωμης Φυλής Αλόγων Σκύρου)

φωτογραφία: Έλενα Κανάκη

Σκυριανό Άλογο - Απειλές

Τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα το αλογάκι της Σκύρου είναι η ανεξέλεγκτη βόσκηση στο φυσικό του βιότοπο, η μη ελεγχόμενη αναπαραγωγή του είδους, η έλλειψη ενίσχυσης των κατόχων των αλόγων και οι μη προβλεπόμενες ιπποκομικές πρακτικές.

Στο όρος Κόχυλας της Σκύρου, εκτός από τα αλογάκια, υπολογίζεται πως ζουν περίπου 20.000 αιγοπρόβατα. Ο μεγάλος αριθμός τους οδηγεί σε υπερβόσκηση και υποβάθμιση της περιοχής όσον αφορά την φυσική ποικιλομορφία, τη διατήρηση του περιβάλλοντος και τη διαθέσιμη τροφή. Το πρόβλημα επιδεινώθηκε σε μεγάλο βαθμό ως συνέπεια της κατά κεφαλήν επιδότησης αιγοπροβάτων από την ΕΕ, μιας και αυτό οδήγησε σε ακόμα μεγαλύτερους πληθυσμούς.

Επιπλέον, το εθιμικό δίκαιο της περιοχής επιτρέπει στους ιδιοκτήτες να αφήνουν ελεύθερα τα γαϊδούρια και τα μουλάρια τους. Ως αποτέλεσμα, τα τελευταία χρόνια γεννιούνται πολλά μουλάρια αντί για άλογα λόγω της αδυναμίας ελέγχου της αναπαραγωγής. Για την προστασία του Σκυριανού αλόγου θα πρέπει να πραγματοποιηθεί οργανωμένη και μελετημένη μετατόπιση των πληθυσμών αυτών, ώστε να εξασφαλιστεί η διαιώνιση και η ευημερία και του Σκυριανού αλόγου, και των γαϊδουριών και των μουλαριών.

Η έλλειψη κινήτρων για τους ιδιοκτήτες των Σκυριανών αλόγων είναι ένας ακόμα παράγοντας που δυσχεραίνει την επιβίωση του είδους. Αν και τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει έντονες και εντυπωσιακές προσπάθειες, είναι χαρακτηριστικό πως το 2006 υπήρχαν λιγότερα από 100 άλογα στη Σκύρο.

Μεγάλη απειλή για τα Σκυριανά αλογάκια είναι και το σχέδιο εγκατάστασης ανεμογεννητριών στη Σκύρο. φυσικός βιότοπος του Σκυριανού αλόγου και του γερακιού μαυροπετρίτης, η σπάνια χλωρίδα με τα σφεντάμια και τα τόσα άλλα είδη προς εξαφάνιση που φιλοξενούνται στο φυσικό περιβάλλον του Κόχυλα απειλούνται από την εγκατάσταση αιολικού πάρκου στην περιοχή.

Αν θέλεις να βοηθήσεις, μπορείς να κάνεις δωρεά για τη διάσωση του Σκυριανού αλόγου ή να έρθεις ως εθελοντής στο Κτήμα Μουριές στη Σκύρο.

(πληροφορίες από την Ένωση Μικρόσωμης Φυλής Αλόγων Σκύρου)

φωτογραφία: Έλενα Κανάκη